Voor directies

‘Taalbeleid is de structurele en strategische poging van een schoolteam om de onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de leerlingen met het oog op het bevorderen van hun algehele ontwikkeling en het verbeteren van hun onderwijsresultaten.’ (Van den Branden, K., (2010). Handboek taalbeleid basisonderwijs. Leuven: Acco, p.11)

De ene school in Etten-Leur heeft het taalbeleid op papier staan, terwijl de andere school nog zoekende is naar de juiste vorm. Wij als TAEL willen graag good-practices verzamelen en zo input geven voor het specifieke taalbeleid bij jullie op school. Daarnaast kunnen we ook meedenken en adviseren met de taalcoördinator op school in het goed opzetten van taalbeleid. Mogelijk kunnen we hierin samenwerken met een aantal taalcoördinatoren binnen Etten-Leur. Mocht je hierin interesse hebben of heb je ideeën om een samenwerking tussen de diverse taalcoördinatoren op te zetten? Maak dan gebruik van het formulier op de contact-pagina.

Op www.lowan.nl vind je criteria en rekenmodules: https://www.lowan.nl/po/nieuws/niet-vergeten-teldatum-1-februari/ en https://www.lowan.nl/primair-onderwijs/financiering/ 

Eerder was het zo dat bij de opvang van vier leerlingen die minder dan een jaar in Nederland zijn of wanneer jullie school meer dan tien nieuwkomers opvangt, de school recht heeft op bijzondere bekostiging.

Vanaf 1 mei 2021 is naar aanleiding van het Nationaal Programma Onderwijs de regeling bijzondere bekostiging verruimd, waardoor het voor de scholen in Etten-Leur ook kansen zijn om deze bijzondere bekostiging aan te vragen. Door de verruiming kunnen scholen extra ondersteuning bieden aan asielzoekers en overige vreemdelingen die korter dan 4 jaar in Nederland zijn. Je kunt daardoor als school (op 4 momenten in een schooljaar) extra bekostiging aanvragen, wanneer bv. een leerling uitstroomt vanuit de eerste opvang naar jouw school of wanneer er nieuwkomers instromen in een kleutergroep. Met die gelden kun je deze leerling(en) extra begeleiding bieden.
De belangrijkste veranderingen zijn:

1. Voor asielzoekers en overige vreemdelin​gen (zie uitleg link site hieronder) ontvangen scholen dezelfde bekostiging
2. Bekostiging verruimd 
3. In het regulier PO zijn twee categorieën: korter dan 1 jaar en 3 maanden (dan minimaal 4 leerlingen) & langer dan 1 jaar en 3 maanden maar korter dan 4 jaar in Nederland (geen minimaal aantal leerlingen nodig)
4. In het SBO is de regeling van toepassing bij leerlingen die korter dan 4 jaar in Nederland zijn

Lees hier meer over op: Vanaf peildatum 1 mei verruiming bijzondere bekostiging – LOWAN

Om het toezicht aan te kunnen passen aan de situatie van jullie school heeft de onderwijsinspectie verschillende categorieën benoemd van scholen die vluchtelingen opvangen. Een reguliere school die vluchtelingenkinderen opvangt, wordt een type-3 of een type-4 voorziening genoemd. Type-3 scholen hebben 1 of 2 klassen met nieuwkomers. Type-4 scholen hebben enkele nieuwkomers in de reguliere klassen geplaatst. Type-1 en type-2 scholen zijn volledig gericht op nieuwkomers. De manier waarop de onderwijsinspectie toeziet op scholen die nieuwkomers opvangen is te lezen via: https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/onderwijs-aan-nieuwkomers/vraag-en-antwoord 

​Het is ook handig om te weten dat de eerste 4 jaar de leerling niet meegenomen hoeft te worden in de schoolresultaten, al is het wel belangrijk om deze leerlingen ook te toetsen en hun voortgang te monitoren.

Uitstroombegeleiding vanuit de Eerste Opvang Anderstaligen door TAEL 

Werkend op de basisscholen merken we dat er behoefte is aan begeleiding voor leerkrachten, die een kind mogen verwelkomen in de klas, dat uitstroomt vanuit de Eerste Opvang Anderstaligen (EOA De Fontein). Om leerkrachten meer handvaten te bieden, wanneer zij een meertalig kind mogen verwelkomen in de klas, zijn er handreikingen geschreven (in samenwerking met ATO-Amstelveen) voor de onderbouw en voor de midden- en de bovenbouw. Deze handreikingen zijn op onze home-pagina te downloaden.

TAEL heeft onder andere als doel de expertise en leerkrachtvaardigheden op de scholen te vergroten met betrekking tot het geven van onderwijs aan meertalige leerlingen. Vanuit dit doel zijn wij, in samenwerking met Frederike Groothoff (Langwhich), gekomen tot 2 begeleidingsarrangementen, waaruit de ontvangende school een keuze kan maken, wanneer er een kind instroomt vanuit de EOA. Afhankelijk van het arrangement wat wordt gekozen, zal deze begeleiding meer of minder intensief deze begeleiding meer of minder intensief zijn.

Wat doet de Fontein en kan de ontvangende school doen voor een warme overdracht?

De Fontein stuurt altijd een uitstroomrapportage naar de ontvangende school naar de IB-er van de reguliere ontvangende school.

In die uitstroomrapportage staan o.a.:

• handelingsadviezen vanuit de leerkracht voor de nieuwe leerkracht;
• de laatste toetsgegevens; voor uitstroom worden alle toetsen afgenomen;
• de contactgegevens van de leerkracht van de Fontein;
• en de contactgegevens van de IB-er van de Fontein.

De leerkracht of de IB-er van de ontvangende school neemt na een aantal weken contact op met de leerkracht of de IB-er van de Fontein. Het werkt verhelderend, wanneer de leerkrachten met elkaar contact hebben. De Fontein legt het initiatief, daarvoor bij de ontvangende (reguliere) basisschool.

De Fontein stuurt de rapportage van de intake, die zij met ouders hebben, niet door naar de vervolgschool. De reden daarvoor is dat de Fontein vaak niet zoveel informatie krijgt vanuit de intake met ouders. Dit komt a) door een mogelijke taalbarrière en b) omdat er in de intake ook veel organisatorische zaken doorgegeven moet worden. Vaak vertellen ouders in 10-minuten gesprekjes wel meer over hun voorgeschiedenis tegen leerkrachten. Deze informatie is vaak van groot belang voor de sociaal-emotionele ontwikkeling/ het welzijn van het kind. Dus ook dat is een reden om de leerkrachten met elkaar in contact te laten komen!

Daarbij geeft de Fontein aan dat het ook altijd mogelijk is om de leerling op de Fontein te komen observeren, voordat deze leerling bij jou op school begint. De observatie kan gedaan worden door de IB-er, maar als er ruimte is voor de leerkracht om mee te gaan, dan wordt dat aangeraden. Op die manier kun je zorgen voor een warme overdracht. Wat waarschijnlijk zal leiden tot minder hulpvragen van de leerkracht bij de begeleiding van deze leerling.

Ook is mogelijk om bekostiging aan te vragen voor kinderen die uitstromen naar regulier onderwijs en korter dan 4 jaar in Nederland zijn. Met deze gelden kun je het kind extra ondersteunen. Meer informatie hierover vind je bij bekostiging van nieuwkomers en inspectietoezicht. 

De populatie op de scholen in Etten-Leur is divers en de diversiteit neemt toe. Het thema meertaligheid is gezien de groei van het aantal anderstaligen en door hernieuwde inzichten na onderzoek, actueler dan ooit. Wist je dat 80% van de mensen op de wereld meertalig is? Meertaligheid is de norm. Daarnaast streven we ook naar meertaligheid door leerlingen op de basisscholen naast het Nederlands ook Engels te leren. Waarom dan ook geen ruimte bieden aan andere talen, dan het Nederlands en Engels? Meertaligheid is belangrijk en heeft veel voordelen. Daar moeten we iets mee doen!

Wat houdt meertaligheid in?

Je bent meertalig, wanneer:

• je van verschillende talen een beetje of veel kennis hebt;
• je in sommige talen wel kan lezen, maar niet kunt schrijven;
• je een woord kunt omschrijven;
• je algemene/ specifiek kennis hebt over een taal afhankelijk wanneer/ waarom je een taal hebt geleerd.

Uit onderzoek blijkt dat het van belang is om aandacht te besteden aan de culturele meertalige diversiteit in jouw school of groep. Waarom moet je ruimte geven aan de thuistalen van de leerlingen?

De thuistaal van de kinderen moet worden gewaardeerd en functioneel worden ingezet, onder andere omdat:

• de kennis van de eigen taal is van belang bij het leren van een nieuwe taal;
• je zo beter kunt aansluiten op de voorkennis van het kind (beginsituatie);
• een goede (koppeling met de) thuistaal zorgt voor betere prestaties bij alle vakken;
• dit het taalbewustzijn (language-awareness) in de verschillende talen bevordert;
• het kind kan blijven communiceren met de familie (uit het herkomstland);
• het kind zich gezien en gewaardeerd voelt, want de thuistaal is immers een deel van je identiteit;
• het kind trots mag zijn op alle talen die hij/ zij heeft/ kent;
• een kind veel beter met zijn/ haar gevoelens kan omgaan, wanneer erover gesproken mag worden in thuistaal/ harttaal;
• het zorgt voor (meer) respect voor en betrokkenheid naar elkaar (openstaan voor nieuwe talen en culturen);
• het super leuk is als je als kind een keer de expert mag zijn!

Hoe kun je meer aandacht besteden aan meertaligheid van jouw leerlingen? Allereerst doe je dat door interesse te tonen in de thuistalen van de leerlingen en hun ouders. Daarnaast besteed je aandacht aan de meertaligheid van de kinderen door bijvoorbeeld: de kinderen de gelegenheid bieden om hun thuistaal te gebruiken bij het leren van een nieuw Nederlands woord, liedjes zingen in allerlei talen, door klanken uit verschillende talen te vergelijken, door kinderen te laten overleggen in de eigen taal etc.

Meertaligheid moet elke dag gevierd worden! TAEL heeft veel expertise hoe je de meertaligheid van jouw leerlingen kunt vieren en functioneel kunt inzetten in het onderwijs. Wil je aan de slag met meertaligheid van jouw leerlingen en ben je op zoek naar praktische tips, dan kun je kijken op onze pagina met achtergrondinformatie of je daar de informatie kunt vinden die je zoekt. Mocht je meer informatie of voorbeelden van taalvriendelijk onderwijs willen ontvangen, maak dan gebruik van het formulier op de contact-pagina.